Thao tác với biến

Các biến Python là các vị trí bộ nhớ được dành riêng để lưu trữ giá trị trong chương trình Python. Điều này có nghĩa là khi bạn tạo một biến, bạn đặt trước một số không gian trong bộ nhớ.

Dựa trên kiểu dữ liệu của biến, trình thông dịch Python phân bổ bộ nhớ và quyết định những gì có thể được lưu trữ trong bộ nhớ đã dành. Do đó, bằng cách gán các kiểu dữ liệu khác nhau cho các biến Python, bạn có thể lưu trữ các số nguyên, số thập phân hoặc ký tự trong các biến này.

Tạo biến Python

Các biến Python không cần khai báo rõ ràng để dành không gian bộ nhớ hoặc bạn có thể nói là tạo một biến. Một biến Python được tạo ra tự động khi bạn gán một giá trị cho nó. Dấu bằng = được sử dụng để gán giá trị cho các biến.

Toán tử bên trái của toán tử = là tên của biến và toán tử bên phải của toán tử = là giá trị được lưu trữ trong biến. Ví dụ:

counter = 100          # Creates an integer variable
miles   = 1000.0       # Creates a floating point variable
name    = "Zara Ali"   # Creates a string variable

In biến Python

Khi chúng ta tạo một biến Python và gán giá trị cho nó, chúng ta có thể in nó bằng hàm print(). Sau đây là phần mở rộng của ví dụ trước và chỉ ra cách in các biến khác nhau trong Python:

counter = 100          # Creates an integer variable
miles   = 1000.0       # Creates a floating point variable
name    = "Zara Ali"   # Creates a string variable

print (counter)
print (miles)
print (name)

Ở đây, 100, 1000.0 và “Zara Ali” lần lượt là các giá trị được gán cho các biến counter, miles và name. Khi chạy chương trình Python ở trên, điều này tạo ra kết quả sau

100
1000.0
Zara Ali

Xóa một biến

Bạn có thể xóa tham chiếu đến một đối tượng số bằng cách sử dụng câu lệnh del. Cú pháp của câu lệnh del là:

del var1[,var2[,var3[....,varN]]]]

Bạn có thể xóa một đối tượng hoặc nhiều đối tượng bằng cách sử dụng câu lệnh del. Ví dụ:

del var
del var_a, var_b

Ví dụ

Các ví dụ sau cho thấy cách chúng ta có thể xóa một biến và nếu chúng ta cố gắng sử dụng một biến đã xóa thì trình thông dịch Python sẽ báo lỗi:

counter = 100
print (counter)

del counter
print (counter)

Khi chạy chương trình Python ở trên, điều này tạo ra kết quả sau

100
Traceback (most recent call last):
  File "main.py", line 7, in <module>
    print (counter)
NameError: name 'counter' is not defined

Phép gán đa biến

Python cho phép bạn gán một giá trị duy nhất cho nhiều biến cùng một lúc, điều này có nghĩa là bạn có thể tạo nhiều biến cùng một lúc. Ví dụ:

a = b = c = 100

print (a)
print (b)
print (c)

Khi chạy chương trình Python ở trên, điều này tạo ra kết quả sau

100
100
100

Ở đây, một đối tượng số nguyên được tạo với giá trị là 1, và tất cả ba biến được gán cho cùng một vị trí bộ nhớ. Bạn cũng có thể gán nhiều đối tượng cho nhiều biến. Ví dụ:

a,b,c = 1,2,"Zara Ali"

print (a)
print (b)
print (c)

Khi chạy chương trình Python ở trên, điều này tạo ra kết quả sau

1
2
Zara Ali

Ở đây, hai đối tượng số nguyên với giá trị 1 và 2 được gán cho các biến a và b tương ứng, và một đối tượng chuỗi với giá trị “Zara Ali” được gán cho biến c.

Tên biến Python

Mỗi biến Python nên có một tên duy nhất như a, b, c. Tên biến có thể có ý nghĩa như màu, tuổi, tên, …. Có những quy tắc cần được chú ý khi đặt tên cho một biến Python:

• Tên biến phải bắt đầu bằng một chữ cái hoặc ký tự gạch dưới
• Tên biến không thể bắt đầu bằng một số hoặc bất kỳ ký tự đặc biệt nào như $, (, *, %, …
• Tên biến chỉ có thể chứa các ký tự chữ và số cùng với ký tự gạch dưới (A-z, 0-9 và _)
• Tên biến Python phân biệt chữ hoa chữ thường, điều này có nghĩa là Name và NAME là hai biến khác nhau trong Python.
• Không thể sử dụng các từ khóa được dành riêng cho Python để đặt tên biến.

Ví dụ

Dưới đây là các tên biến Python hợp lệ:

counter = 100
_count  = 100
name1 = "Zara"
name2 = "Nuha"
Age  = 20
zara_salary = 100000

print (counter)
print (_count)
print (name1)
print (name2)
print (Age)
print (zara_salary)

Khi chạy chương trình Python ở trên, điều này tạo ra kết quả sau

100
100
Zara
Nuha
20
100000

Dưới đây là các tên biến không hợp lệ:

1counter = 100
$_count  = 100
zara-salary = 100000

print (1counter)
print ($count)
print (zara-salary)

Và kết quả khi chạy chương trình Python ở trên là:

File "main.py", line 3
    1counter = 100
           ^
SyntaxError: invalid syntax

Biến cục bộ trong Python

Các biến cục bộ trong Python được định nghĩa bên trong một hàm. Chúng ta không thể truy cập biến bên ngoài hàm.

Các hàm trong Python là một đoạn mã có thể tái sử dụng và bạn sẽ tìm hiểu thêm về hàm trong bài hướng dẫn Python - Hàm. Dưới đây là một ví dụ để minh họa việc sử dụng các biến cục bộ:

def sum(x,y):
   sum = x + y
   return sum
print(sum(5, 10))

15

Biến toàn cục trong Python

Bất kỳ biến nào được tạo bên ngoài một hàm có thể được truy cập trong bất kỳ hàm nào và do đó chúng có phạm vi toàn cục. Dưới đây là một ví dụ về các biến toàn cục:

x = 5
y = 10
def sum():
   sum = x + y
   return sum
print(sum())

15